آموزش تنظیم نور در عکاسی و نوردهی دوربین

در مبحث عکاسی حرفه ای، نور مهمترین و با اهمیت ترین مولفه برای گرفتن یک عکس خوب به شمار می‌رود. بنابراین تنظیم نور در عکاسی، یکی از مهارت هایی است که هر عکاس حرفه ای آن را خوب بلد باشد و بتواند از آن در جهت نوردهی مناسب برای گرفتن یک شات بی نقص، استفاده کند. بنابراین در این قسمت از مجله آکادمی استودیو ساترین، تصمیم گرفتیم که در مورد نوردهی در عکاسی و تنظیم آن در دوربین، صحبت کنیم تا شما یک گام دیگر به سوی عکاسی حرفه ای بردارید. در این آموزش از تجربیات و نکات آموزشی استاد شجاع الدین آقایی، مدیریت استودیو ساترین، کمک گرفتیم، پس توصیه می‌کنیم که به هیچ عنوان این مطلب را از دست ندهید.

در همه دوربین های عکاسی امروزی، ما یک روش استاندارد برای تنظیم نور داریم. پس مهم نیست که از چه دوربین و با چه برندی استفاده می‌کنید، این آموزش به صورت عمومی و برای تمامی دوربین ها مورد استفاده است و برای تنظیم نور در دوربین عکاسی، می‌توانید از نکات و ترفندهای این مقاله به صورت کامل بهره مند شوید.

تنظیم نور در عکاسی با مثلث نوردهی

برای متعادل کردن و تنظیم نور در عکاسی، یک مثلث نوردهی داریم که شامل سه ضلع است:

• ضلع اول، شاتر اسپید یا سرعت شاتر (Shutter Speed)؛
• ضلع دوم، دیافراگم یا (Aperture)؛
• و ضلع سوم، ایزو یا (ISO)؛

برای داشتن عکس خوب با نور کافی، لازم است که به این سه ضلع، توجه ویژه ای داشته باشیم. در واقع این سه ضلع، ابزار اصلی ما برای تنظیم نور در دوربین عکاسی هستند.

به غیر از سه ابزاری که تنظیمات آن در دوربین دستکاری می‌شوند و سه ابزار اصلی ما هستند، ما ابزار دیگری به نام منبع نور هم داریم. منبع نور روی عکس ما تاثیر خواهد داشت، ولی تنظیم آن بیرون از دوربین رقم می‌خورد که باید در مبحث نورپردازی آن را به طور ویژه بررسی کنیم.

اما به طور خلاصه بدانید که منبع نور می‌تواند سه نوع باشد:

• نور طبیعی؛ همان نور آفتاب یا نور مهتاب که برای انواع مدلهای عکاسی حرفه ای در فضای بیرونی استفاده می‌شود.
• نور مصنوعی؛ نورهایی که از منابع نوری همچون لامپ، پروژکتور، ال ای دی، اس ام دی و غیره متصاعد می‌شوند و به صورت ثابت هستند.
• نور پرتابی؛ که منظور همان نورهایی است که از فلش های پرتابل یا فلش های ثابت متصاعد می‌شوند.

نور پردازی در انواع مدل های عکاسی متفاوت است. مثلا در عکاسی صنعتی و تبلیغاتی ما یک روش برای نور پردازی داریم، در عکاسی منظره از متد خاص خودش استفاده می‌کنیم، عکاسی در شب یک متد دارد و هر نوع عکاسی یک متد خاصی برای نورپردازی دارد که بیان آن در اینجا نمی‌گنجد.

اما ما درباره تصویربرداری در شب و بهترین تنظیمات نور در عکاسی شب، یک مقاله داریم که مفصل راجع به نورپردازی و تنظیم نور در عکاسی شب صحبت کرده ایم و دعوت می‌کنیم حتما آن را مطالعه کنید: آموزش عکاسی در شب

اما در مورد نوردهی در عکاسی، باید گفت که نوری که به صورت طبیعی یا مصنوعی در محیط وجود دارد، تعیین خواهد کرد که چگونه مثلث نوردهی خود را بچینیم. یعنی با توجه به نورپردازی صورت گرفته در محیط، ما تنظیم نور در دوربین عکاسی را انجام خواهیم داد. پس نوردهی و نورپردازی در عکاسی، کاملا به یکدیگر ربط دارند و هر کدام نقش تعیین کننده ای در عکس نهایی ما خواهند داشت.

قبل از هر کاری نور سنجی کنید!

برای تنظیم نور در عکاسی، در ابتدا، فارغ از هر کاری، هیستوگرام دوربین را فعال کنید و با استفاده از آن نورسنجی انجام دهید. همچنین نرم افزارها و ابزارهایی وجود دارند که با استفاده از آنها می‌توان کار نورسنجی را انجام داد. با نور سنجی، تنظیم نور بهتر خواهد بود و گاها از سردرگمی در این زمینه نجات پیدا خواهید کرد.

در این عکس گرافیکی، اهمیت هیستوگرام در نوردهی صحیح مشخص می‌شود.

معرفی مثلث نوردهی برای تنظیم نور در عکاسی

نوردهی در عکاسی، در واقع مقدار نوری است که دوربین نیاز دارد تا در بهترین حالت ممکن عکس را برای ما ثبت کند و سه ضلعی که خدمتتان عرض کردیم، در تنظیم آن موثر هستند.

در این بخش، قصد داریم به طور خاص، به توضیح در مورد هر یک از سه ضلع مثلث نوردهی بپردازیم و اینکه چگونه باید هر کدام از آنها را در شرایط مختلف، تنظیم کنیم.

• ضلع ایزو (ISO) در نوردهی؛

ایزو (ISO) سرواژه اختصاری از عبارت انگلیسی “International Standards Organization” است. در واقع ایزو، پیکسل های حساس به نور هستند که هر چقدر حساسیت آنها بیشتر باشد، درشت تر می‌شوند و هر چقدر حساسیت آنها کمتر باشد، ریز تر می‌شوند. برای همین، افزایش ایزو، سبب درشت شدن پیکسل ها، سپس ایجاد نویز در تصاویر و در نهایت سبب افت کیفیت تصویر می‌گردد.

با توجه به این موضوع، ایزو یک ابزار خیلی خوب و کاربردی و در عین حال بسیار حساس است که استفاده نابجا از آن، می‌تواند خطرناک باشد و شما را به یک عکاس مبتدی تبدیل کند، چون همانطور که متوجه شدید، ایزو علاوه بر تاثیر در نوردهی، رابطه مستقیم با کیفیت عکس ما خواهد داشت.

بالا بردن بی رویه ایزو، سبب وضوح پایین و عدم تفکیک رنگ شده و در نتیجه، عکس نهایی ما قابل قبول نخواهد بود.

بازه ایزو در دوربین از 100 تا 6400 قابل تنظیم است و شما باید تنظیم آن را برای نوردهی در عکاسی، بلد باشید. بالا بردن مقدار ایزو، سبب روشن تر شدن تصویر ما خواهد شد و ما باید در حد معقول، ایزو را افزایش دهیم.

در محیط های استودیو، تنظیم ایزو باید روی 100 تا 400 باشد و بیشتر از آن نیاز نیست، چون نور به اندازه کافی در صحنه وجود دارد. در عکاسی روز و در گلدن تایم ( ساعتی بعد از طلوع آفتاب یا ساعتی قبل از غروب) هم می‌توانید از بازه ایزو 100 تا 200 برای تنظیم نور در عکاسی خود استفاده کنید. در عکاسی شب از ستاره ها و آسمان، نیز به بالا بردن ایزو نیاز ندارید و نهایت آن را روی 400 تنظیم کنید. اما در عکاسی شب از شهر، نیاز است تا ایزو را افزایش دهید و نهایتا مقدار 1600 را توصیه می‌کنیم. حتما در عکاسی شب، حواستان به کیفیت عکس هم باشد و آن را فدای افزایش حساسیت به نور نکنید.

• ضلع سرعت شاتر (Shutter Speed) در نوردهی؛

ضلع دیگر مثلث نوردهی، سرعت شاتر است. سرعت شاتر در واقع مدت زمان نوردهی به سنسور دوربین را تعیین می‌کند و هر چقدر بیشتر باشد، مدت زمان نوردهی کمتر، و هر چقدر کندتر باشد، مدت زمان نوردهی به سوژه بیشتر خواهد شد. از این موضوع می‌توان برای تنظیم نور در عکاسی بهره برد.

در مقاله ای به صورت مجزا، در مورد سرعت شاتر و کاربردهای آن توضیح داده ایم: آموزش سرعت شاتر در عکاسی

ساده ترین نیتجه ای که می‌توان از این پاراگراف گرفت، این است که هر چقدر شاتر بیشتر باز بماند، سنسور مدت زمان بیشتری نور دریافت خواهد کرد، پس هر جا که نور کم بود، سرعت شاتر هم باید پایین باشد.

همانطور که در عکس بالا مشاهده می‌کنید، سرعت شاتر کمتر، نوردهی را بیشتر کرده است.

سرعت شاتر از 30 ثانیه تا 1/8000 ثانیه در دوربین های حرفه ای، متغیر است. اما عکاسی در سرعت شاتر پایین، در عین حالی که مدت زمان بیشتری نورگیری انجام می‌دهد، دارای مشکلاتی هم هست از جمله اینکه حتما باید دوربین را روی سه پایه قرار دهیم، لرزش نداشته باشیم و برای هرجایی کاربرد ندارد.

در عکاسی ورزشی، باید سرعت شاتر در بالاترین مقادیر باشد و از 1/500 تا 1/8000 توصیه شده است. در عکاسی استودیو، بهترین بازه سرعت شاتر، 1/125 تا 1/160 است. اگر می‌خواهید تصویر، در مدت زمان سریعتری فریز شود، باید سرعت شاتر بالاتر باشد ولی این را در نظر بگیرید که سنسور مدت زمان کمتری نور دریافت خواهد کرد.

• ضلع دیافراگم (Aperture) در نوردهی؛

یکی دیگر از سه المان تعیین کننده در تنظیم نور در عکاسی، دیافراگم است. دیافراگم، دریچه یا دهانه ای است که مقدار نوری که باید به سنسور دوربین برسد را تعیین می‌کند. هر چقدر عدد دیافراگم پایین تر باشد، دهانه آن باز تر می‌شود، مقدار نور بیشتری عبور می‌کند و عمق میدان نیز کاهش می‌یابد و بالعکس.

در تصویر بالا، تاثیر مقدار گشودگی دیافراگم را به خوبی مشاهده می‌کنید. 

پس دیافراگم دو نقش در دوربین ایجاد می‌کند:

1. مقدار نور دریافتی سنسور را تعیین می‌کند.
2. عمق میدان را تغییر می‌دهد.

در عکاسی محصول داخل استودیو، مقدار 8 مقدار مناسبی به نظر می‌رسد. مهمترین نکته ای که برای تنظیم نور در عکاسی با تغییر دیافراگم وجود دارد، این است که با توجه به عمق میدان و میزان نور متعادل، باید انتخاب کنید که چقدر دهانه دیافراگم باز باشد. اگر یک عکس با پس زمینه کاملا بوکه می‌خواهید، دریچه را بیشتر باز خواهید کرد.

جبران نوردهی در عکاسی

در بحث تنظیم نور در عکاسی، موضوعی با عنوان جبران نوردهی وجود دارد که در تمام دوربین های امروزی وجود دارد و با مقیاس “EV”  نیز شناخته می‌شود.”EV”  سرواژه اختصاری و مخفف کلمه “Exposure Value” است.

در برخی اوقات، دوربین در حالت نیمه اتوماتیک یا اتوماتیک در نورسنجی اشتباه می‌کند. مثلا وقتی از یک فرد پشت پنجره عکس می‌گیرید، امکان اشتباه کردن نور سنجی خودکار دوربین بالا است. برای همین، قابلیتی در دوربین های “DSLR” امروزی وجود دارد تا بتوانید این نورسنجی را دستکاری کنید که اصطلاحا تحت عنوان “جبران نوردهی” شناخته می‌شود.

برای استفاده از جبران نوردهی، باید دوربین در حالت نیمه اتوماتیک قرار گیرد ( در دوربین کنون حالت Av است). در حالت دستی یا “M”، به هیچ عنوان نمی‌توانید از این قابلیت استفاده کنید.

اگر تشخیص دادید که دوربین در نورسنجی و تنظیم نور در عکاسی دچار اشتباه شده است، فقط کافی است که مقیاس “EV” را یک استاپ یا بیشتر ( اصطلاح تخصصی در تصویربرداری که به مقیاس EV اطلاق می‌شود) بالا ببرید. یا اگر نور بیش از اندازه بود، آن را یک استاپ و بیشتر کاهش دهید. این مورد بستگی به تشخیص خودتان دارد، فقط بالا بردن این مقدار، ممکن است باعث ضدنور شدن یا “Overexposed” شدن تصویر بشود. پس آن را در حد قابل قبولی تنظیم کنید.

جمع بندی و نکات پایانی

تمامی نکاتی که نیاز بود در مورد تنظیم نور در دوربین عکاسی بدانید را در این مقاله توضیح دادیم. مبحث نوردهی در عکاسی، مبحث مهمی است که ترکیب آن با نورپردازی، سبب عکاسی صحیح و حرفه ای خواهد شد. پس سعی کنید در این زمینه خوب تمرین کنید و تغییر دادن آن را متناسب با موقعیت سوژه یاد بگیرید.