نقاط طلایی در عکاسی چیست و چه کاربردی دارد؟ در چه زمانی می‌توان از قانون یک سوم و نقطه طلایی در تصویربرداری بهره برد؟ نقاط طلایی چه کمکی در افزایش جذابیت تصاویر ما می‌کنند؟ اگر علاقمند به مباحث پایه در عکاسی و تصویربرداری هستید، حتما به دنبال پاسخ این سوالات خواهید بود، تا بتوانید دانش خود را تکمیل کرده و از آنها در تجربه عکاسی بهتر کمک بگیرید. برای همین، در این مقاله قصد داریم در مورد نقاط طلایی در عکاسی صحبت کنیم و پرسش هایی که حول محور این موضوع مطرح می‌شوند را پاسخ دهیم، پس با ما در این مقاله که توسط استاد شجاع الدین آقایی آماده شده است، همراه باشید تا بتوانید از تجربیات و دانش ایشان در این زمینه نهایت استفاده را ببرید.
دانش عکاسی و تصویربرداری فقط به کار با دوربین ختم نمی‌شود، بلکه مجموعه ای از مواردی است که بتوان با استفاده از آنها، عکس بهتری گرفت. نقاط طلایی در عکاسی، برگرفته از قانون یک سوم است و بخشی از چیزی است که باید در علم عکاسی دانست. قانون یک سوم در عکاسی، یکی از قوانین پایه و کاربردی برای کادربندی صحیح تر و جذاب تر است و دانستن این قانون به شدت برای افراد مبتدی و کارآموزان تخصص عکاسی، توصیه می‌شود.
قبل از هر چیز بهتر است با تعریف قانون یک سوم آشنا شویم، چون همانطور که گفتیم، نقاط طلایی در عکاسی از قانون یک سوم پیروی می‌کند و دانستن آن، مقدمه ای بر تعریف نقاط طلایی خواهد بود.
قانون یک سوم در عکاسی چیست؟
قاعده یک‌سوم (Rule of Thirds) یکی از اصول پایه‌ای در ترکیب‌بندی عکاسی است که برای بهبود تعادل و جذابیت بصری تصاویر استفاده می‌شود. در این تکنیک، کادر عکس با دو خط افقی و دو خط عمودی به ۹ قسمت مساوی تقسیم می‌شود. نقاط تقاطع این خطوط، به عنوان نقاط طلایی شناخته می‌شوند که بهترین مکان برای قرار دادن سوژه اصلی تصویر هستند.
این قاعده کمک می‌کند که تصویر از نظر بصری جذاب‌تر شود و چیدمان عناصر داخل کادر به گونه‌ای باشد که نگاه بیننده به‌صورت طبیعی به بخش‌های مهم عکس هدایت شود.
چرا قاعده یک‌سوم در عکاسی اهمیت دارد؟
استفاده از این قاعده مزایای متعددی دارد:
تعادل بصری بهتر: قرار دادن سوژه در مرکز تصویر، گاهی باعث ایستایی بیش از حد عکس می‌شود. اما وقتی از قاعده یک‌سوم استفاده کنید، تصویر پویاتر و متعادل‌تر به نظر می‌رسد.
جلب توجه مخاطب: بینندگان به طور طبیعی به نقاط طلایی جذب می‌شوند، بنابراین قرار دادن عناصر کلیدی در این نقاط باعث افزایش جذابیت عکس می‌شود.
ایجاد حس حرکت و پویایی: در تصاویر منظره، پرتره و حتی عکاسی خیابانی، استفاده از قاعده یک‌سوم حس حرکت و پویایی بیشتری را به عکس اضافه می‌کند.
بعد از اینکه با قانون یک سوم در عکاسی آشنا شدید، بهتر است ببینیم که نقاط طلایی در عکاسی چیست؟
کاملترین تعریف نقاط طلایی
از تقاطع خطوط افقی و عمودی در قانون یک سوم، ۴ نقطه ایجاد می‌شود که به آنها نقاط طلایی گفته می‌شود و این نقاط در کل قاب تصویر، توجه بیشتری از دیدگان مخاطب را به خود جلب می‌کنند. البته هر کدام از این ۴ نقطه، دارای درصد اهمیت متفاوتی نسبت به یکدیگر هستند که در تصویر زیر به خوبی به نمایش گذاشته شده است.
پس با توجه به اینکه چشم نقاط طلایی را زودتر از مابقی نقاط می‌بیند، می‌توان در عکاسی های پرتره، عکاسی محصول، عکاسی حیات وحش و غیره از این نکته استفاده کرد و تصاویری جذاب تر خلق کرد. بهترین استفاده از نقاط طلایی در عکاسی این است که نگاه سوژه، به طرف نقاط طلایی دیگر باشد تا نقاط منفی کادر که خالی هستند، با این ترفند، پر شوند و عکس حرفه ای تری ثبت گردد. درست مثل عکس زیر که سوژه روی نقاط طلایی سمت چپ است و نگاه او سمت راست تصویر را پر می‌کند.
هم قانون یک سوم و هم نقاط طلایی، دارای کاربردهای زیادی هستند که هنرمندان از آنها بهره می‌برند. حالا بد نیست که با کاربرد این دو آشنا شویم و ببینیم که چه کمکی در عکاسی به ما می‌کنند؟
کاربردهای قانون یک سوم و نقاط طلایی در عکاسی؛
با دانستن دانش قانون یک سوم، می‌توان خلاقیت های زیادی به خرج داد و تصاویری متفاوت گرفت. استفاده از قانون یک سوم و نقاط طلایی به دهه های پیش باز می‌گردد. رامبرانت، نقاش هلندی که در دهه ۱۷ میلادی می‌زیسته است، از نقاط طلایی و قانون یک سوم برای خلق پرتره های جذاب تر استفاده می‌کرده است که نمونه ای از آن را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.
و اما کاربردهای نقاط طلایی و قانون یک سوم در عکاسی، در موارد زیر خلاصه می‌شوند:
تنظیم فوکوس روی نقطه طلایی؛
یکی از کاربردهای نقاط طلایی، فوکوس کشیدن روی سوژه است. شما به عنوان یک تصویربردار، می‌توانید سوژه را به گونه ای به تصویر بکشید که روی یکی از نقاط طلایی قرار بگیرد و فوکوس کامل باشد و بقیه تصویر فلو ( یا اصطلاحا تار) شود. این کار به جذابیت تصویر چه در عکاسی و چه در فیلمبرداری کمک شایانی خواهد کرد.
همچنین این کاربرد وقتی اهمیت پیدا می‌کند که سوژه های دیگری نیز در تصویر هستند و ما به عنوان یک تصویربردار حرفه ای، از این نقاط طلایی در عکاسی استفاده می‌کنیم و فوکوس را روی سوژه اصلی و در نقطه طلایی قرار می‌دهیم.
عکاسی پرتره با نقاط طلایی؛
یکی از پر استفاده ترین کاربردهای نقاط طلایی، عکاسی پرتره است. وقتی میخواهید عکس پرتره ثبت کنید، سوژه را روی نقاط طلایی حفظ کنید و فوکوس بکشید. توصیه ما برای حرفه ای تر شدن عکس پرتره، این است که نگاه به سمت نقاط طلایی دیگر باشد. یعنی اگر از نقطه طلایی سمت راست استفاده می‌کنید، نگاه سوژه به سمت چپ تصویر باشد و بالعکس.
این کاربرد در فیلمبرداری هم وجود دارد و بسیاری از فیلمبرداران حرفه ای، برای افزایش جذابیت نگاه بازیگران، زاویه را به گونه ای تنظیم می‌کنند که سوژه روی نقطه طلایی فوکوس شود و نگاه آن به سمت نقاط طلایی در جهت مخالف باشد.
عکاسی حیات وحش با نقاط طلایی و قانون یک سوم؛
اگر میخواهید کاربرد قانون یک سوم را به صورت حرفه ای تر و تخصصی تر ببینید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که تصاویر حیات وحش را از اینترنت دانلود کنید و آنها را خوب بررسی کنید. اکثر تصویربرداران حیات وحش، از این قانون به خوبی بهره می‌برند و تصاویر خارق العاده ای ثبت می‌کنند. نمونه ای زیبا از این کاربرد را در عکس زیر با هم مشاهده می‌کنیم.
- خط افق و قانون یک سوم؛
یکی دیگر از کاربردهای قانون یک سوم، به تصویر کشیدن خط افق است، به این صورت که خط افق باید روی یکی از خطوط افقی قرار بگیرد. این موضوع در عکاسی مناظر خیلی کاربرد دارد و با استفاده از قانون یک سوم، می‌توانید به گونه ای عمل کنید که دو سوم بالایی آسمان و یک سوم پایینی، دشت یا زمین باشد و غیره.
آیا همیشه باید از قاعده یک‌سوم استفاده کرد؟
خیر! این قانون یک راهنماست، نه یک قانون سخت و الزامی! گاهی شکستن این قاعده می‌تواند منجر به تصاویر جذاب‌تر و خاص‌تر شود.
چه زمانی باید این قاعده را نادیده گرفت؟
وقتی میخواهید حس تقارن و قدرت را القا کنید (مثلاً در عکاسی معماری). هنگام عکاسی کلوزآپ که تمرکز روی یک جزئیات خاص است. در ترکیب‌بندی‌های خلاقانه که نیاز به چیدمان متفاوتی دارند.
پس مهم است که ابتدا این قاعده را یاد بگیرید، سپس بدانید که چه زمانی باید از آن استفاده کنید و چه زمانی می‌توان آن را شکست!
نحوه استفاده از قاعده یک‌سوم در عکاسی
مثال‌های تصویری از Rule of Thirds
عکاسی منظره: اگر در حال ثبت عکس از طبیعت یا شهر هستید، می‌توانید خط افق را روی یکی از دو خط افقی کادر قرار دهید. این کار باعث می‌شود عکس شما تعادل بیشتری داشته باشد.
عکاسی پرتره: در پرتره‌ها، قرار دادن چشم‌های سوژه روی یکی از خطوط افقی بالایی، حس بهتری ایجاد می‌کند.
عکاسی خیابانی: در این سبک، سوژه‌هایی که در حال حرکت هستند، اگر در یکی از نقاط طلایی قرار بگیرند، حس پویایی بیشتری به تصویر می‌دهند.
تکنیک‌های پیشرفته استفاده از قاعده یک‌سوم
ترکیب قاعده یک‌سوم با سایر تکنیک‌ها مانند مارپیچ فیبوناچی (Golden Spiral) برای خلق ترکیب‌بندی‌های جذاب‌تر. ایجاد تعادل با استفاده از فضای منفی (Negative Space) برای تأکید بیشتر بر روی سوژه. حرکت درون تصویر: اگر سوژه‌ای در حال حرکت است، بهتر است آن را در یک‌سوم کادر قرار دهید تا در جهت حرکت او فضای بیشتری وجود داشته باشد.
چگونه می‌توان قاعده یک‌سوم را در ویرایش تصاویر اعمال کرد؟
اگر هنگام عکاسی نتوانستید این قانون را رعایت کنید، می‌توانید با استفاده از نرم‌افزارهای ویرایش عکس آن را تنظیم کنید.
برش تصویر (Crop): در نرم‌افزارهایی مثل Photoshop، Lightroom یا حتی اپلیکیشن‌های موبایلی مانند Snapseed می‌توانید تصویر را بر اساس قاعده یک‌سوم برش دهید. استفاده از Gridlines: هنگام ویرایش، شبکه‌بندی را فعال کنید تا جایگیری سوژه را اصلاح کنید. تنظیم تعادل بصری: گاهی لازم است عناصر پس‌زمینه را تغییر دهید تا بهتر با ترکیب‌بندی هماهنگ شوند.
البته افراد حرفه ای، سعی می‌کنند که به گونه ای عکاسی کنند که هر یک سوم، یک منظره ی متفاوت داشته باشد. برای مثال، فرض کنید که یک خیابان داریم که نبش آن یک خانه واقع شده است و آسمان هم پیدا است. برای خلق یک تصویر حرفه ای و به یادماندنی از نظر هنر عکاسی، باید زاویه دوربین را به گونه ای تنظیم کنید که یک سوم تصویر زمین خیابان، یک سوم وسط خانه و یک سوم بالایی، آسمان را نشان دهد.
حالا برخی از عکاسان هستند که به صورت ترکیبی از خطوط یک سوم و نقاط طلایی در عکاسی استفاده می‌کنند. یعنی هم سوژه را روی نقطه طلایی می‌گیرند و هم خط افق را دقیقا روی خطهای افقی تنظیم می‌کنند که در باعث آفرینش یک شاهکار در عکاسی می‌شود.
جمع بندی
اگر به تازگی در حال آموزش عکاسی حرفه ای هستید، توصیه می‌کنیم که در مورد قانون یک سوم در عکاسی و کاربرد نقاط طلایی بیشتر تحقیق کنید تا توشه علم و دانش خود را برای ادامه راه تکمیل کنید. هستند بسیاری از عکاسان که ادعای حرفه ای بودن می‌کنند ولی از قانون یک سوم چیزی نمی‌دانند و فقط کار با دوربین را یاد گرفته اند. عکاسی حرفه ای، کار حرفه ای با دوربین نیست، بلکه دانش و هنری گسترده است که در یک یا دو مقاله نمی‌گنجد و باید سال ها آن را آموخت.
امیدواریم از این آموزش که درباره نقاط طلایی در عکاسی و قانون یک سوم آماده شده بود، نهایت استفاده ببرید.
اگر میخواهید مثال هایی از استفاده این متد را ببینید این مقاله را حتماً بخوانید!
نظر شما در مورد قاعده یک‌سوم چیست؟ در کامنت‌ها بنویسید!
