عکاسی 360 درجه محصول و عکاسی پانوراما | شیوه ای مدرن در عکاسی

عکاسی پانوراما چیست؟

برای همه ی ما پیش آمده است که در سفر به اماکن خاص یا طبیعت بکر جهان هستی، با مناظری فوق العاده و اعجاب برانگیز روبرو شده ایم. تنها چیزی که در این مواقع به ذهن مان می‌رسد، این است که با ثبت تصویری ناب از این منظره، آن را همراه همیشگی خود کنیم، یا این که بتوانیم با گرفتن عکسی که حق مطلب را ادا کند، دوستان و آشنایان خود را شریک آن صحنه کنیم.

مشکلی که در اغلب مواقع پیش می‌آید این است که دوربین ما برای پوشش آن صحنه ی با عظمت محدود بوده و امکان این که تمامی زاویه را در یک قاب جا بدهیم نخواهد بود. در چنین مواقعی از خیر عکسبرداری گذشته و به ضبط فیلم خواهیم پرداخت. چرا که در ضبط فیلم امکان چرخاندن دوربین یا گوشی موبایل وجود خواهد داشت و این امکان برای ما فراهم خواهد بود که حجم زیادی از منظره را ثبت و ضبط کنیم. در صورتی که به هنگام عکسبرداری امکان حرکت دوربین یا گوشی وجود نداشته و تنها بایستی در حالت سکون یک فریم را برداشت کنیم. اخیرا با پیشرفت تکنولوژی و ظهور ابزارهای جدید و به روز، این مشکل حل شده و شما به راحتی می‌توانید تا 360 درجه از میدان دید خود را در عکس ها جا دهید! آن تکنولوژی چیزی نیست جز عکاسی پانوراما.

در عکاسی پانوراما همان گونه که گفته شد به مانند فیلمبرداری، امکان چرخاندن و دوران دادن دوربین به میزان محدودی وجود خواهد داشت. با این تفاوت که محور افق در چرخاندن دوربین بایستی ثابت و در یک راستا باشد.

صدها سال قبل نقاش معروف ایرلندی، رابرت بارکر در هنگام نقاشی کردن یک تابلو، به این فکر فرو رفت که چگونه می‌توان زوایای بیشتری از میدان دید انسان را در تابلوهای نقاشی وارد کرد؟ پس به این فکر افتاد که ارتفاع بوم نقاشی خود را کاهش داده و طول آن را افزایش دهد. در نتیجه اصطلاحا تصویر width شده و می‌توان آثار بیشتری را در آن جای داد. پس از گذشت سال ها از ترسیم آثار با زاویه بیشتر از میدان دید انسان توسط بارکر، دانشمندان به این فکر افتادند که چگونه اکتشاف رابرت بارکر را با تکنولوژی گره زده و با استفاده از ابزارهای تصویربرداری، عکس های با زاویه ی زیاد را ثبت کرد؟ چنین جایی دقیقا جرقه های عکاسی پانوراما خورده شد.

اگر بخواهیم با ذکر مثال یا مقایسه ای عکس های پانوراما را شرح دهیم، بایستی اینگونه بگوییم که عکس های پانوراما فیلم های کوتاهی هستند که فریز شده اند؛ و به جای این که از پس یکدیگر بگذرند و رد شوند، کنار یکدیگر قرار گرفته و در مجموع یک تصویر بزرگ را تشکیل می‌دهند.

عکاسی پانوراما یک شباهت به عکس های معمولی دارد، آن هم این است که دوربین در یک نقطه ثابت قرار دارد. اما تفاوت در این است که دوربین در نقطه ی ثابت به دور خود دوران می‌کند و مرتبا شاتر عمل کرده و تصویر ثبت می‌کند.

شباهتی هم که با فیلم ها دارد این است که از تعداد نسبتا زیادی تصویر معمولی یا اصطلاحا تک فریم تشکیل شده است. تفاوتی هم که با فیلم ها دارد در چیدمان فریم ها است که فیلم ها پشت سر هم چیده می‌شوند اما عکس های پانوراما در کنار هم چیده می‌شوند.

انواع روش های عکاسی پانوراما

روش های مختلفی در باب عکاسی پانوراما وجود دارد. چه بسا هر عکاس متخصص و حرفه ای روش خاص و منحصر به فردی را برای خود ابداع کرده است! عمده روش هایی که با استفاده از آن تصویربرداری صورت می‌گیرد روش 180 درجه، 360 درجه و کروی می‌باشد. در حال حاضر اکثر عکاسان متخصص در دنیا با استفاده از این سه روش عکس های پانوراما را تولید می‌کند.

در روش 180 درجه نیاز به لنزهای مخصوصی می‌باشد که به میزان زیادی واگرا و محدب هستند. این لنزها با توجه به ساختار خود، میدان دید را افزایش داده و بدون این که نیاز به چرخاندن یا حرکت دادن دوربین باشد، تصاویر پانوراما را ثبت می‌کنند. تصاویر حاصل از این روش به میزان زیادی واید و کشیده هستند. به گونه ای که طول تصاویر ممکن است بالای سه برابر عرض عکس ها باشد. بسیاری از افراد حرفه ای در صنعت عکس و عکاسی، تصاویر پانورامای 180 درجه را تبدیل به قاب ها و تخته شاسی های چند تکه می‌کنند.

زاویه ای که توسط چشمان انسان قابل مشاهده است چیزی حدود 75 درجه است. تصاویر پانورامای 180 درجه تا دو برابر و نیم این زاویه را تامین می‌کنند. با اندکی خلاقیت و بازی با اندازه ها، می‌توان یک قاب عکس سه تکه از تصاویر پانورامای 180 درجه خلق کرد که نصب آن روی هر دیواری، نگاه ها را مجذوب خود خواهد کرد.

روش دیگر در عکاسی پانوراما، استفاده از تصاویر مکرر تا رسیدن به زاویه 360 درجه می‌باشد. اگر از قابلیت عکس پانوراما در گوشی های موبایل استفاده کرده باشید، دیده اید که در لحظه ی شروع، برنامه به شما می‌گوید (به آرامی گوشی را بچرخانید.) در حین چرخاندن گوشی، نرم افزار تصاویر یک فریم با زاویه ی محدود را ثبت کرده و در کنار یکدیگر چیدمان می‌کند. در نهایت پس از اینکه تصاویر چیده شده در کنار یکدیگر، زاویه 360 درجه را تشکیل دادند، تصویربرداری به پایان رسیده و عکس پانورامای 360 شما آماده خواهد بود.

روش دیگری که امروزه با به میدان آمدن هلی شات ها بسیار پرطرفدار شده اند، روش کروی است. این روش نیازمند فاصله ی زیاد میان دوربین و سوژه می‌باشد. البته که نرم افزارهای پیشرفته ی زیادی به بازار آماده اند که با دوربین های معمولی هم تصاویر پانورامای کروی می‌سازند، اما برای داشتن تصاویر با جزئیات فراوان بهتر است تا از ریز پرنده ها یا هلی شات ها استفاده کنیم.

این تصاویر که بیشتر به عکس ها سیاره ای شهرت دارند، نیاز به جزئیات و میدان دید گسترده ای دارند؛ در غیر این صورت تصویر حاصل شده مصنوعی به نظر خواهد آمد. امروزه عکاسی پانوراما با استفاده از هلی شات ها توانسته است وارد فاز جدید و منحصر به فردی شود.

تجهیزات مورد نیاز برای عکاسی پانوراما

برای ثبت تصاویر پانوراما نیاز به یک سری تجهیزات داریم که نبود هر کدام از آن ها می‌تواند موجب کاهش کیفیت تصویر مورد نظر شود. اولین و مهم ترین وسیله برای عکاسی پانوراما یک دوربین مناسب است. این که چه برند یا مدلی بهتر است، از جمله موارد تخصصی است که در میان متخصصان این حوزه نظرات متفاوتی خواهد بود. در مجموع بایستی برای شروع عکسبرداری 360 درجه یک دوربین حرفه ای داشته باشیم.

مورد دومی‌که به شدت وجود آن ضروری است، سه پایه عکاسی بوده که غیبت آن در صحنه عکاس را با مشکل جدی روبرو خواهد کرد. سه پایه ها سبب می‌شوند تا دوربین در یک راستای افقی بدون این که انحراف داشته باشد حرکت کند.

بدون استفاده از پایه عکاسی، ثبت تصویر 360 درجه سخت و دشوار خواهد بود. زیرا اگر بخواهید دوربین را به دست بگیرید، هر چقدر هم که تلاش و دقت به خرج دهید، در نهایت باز هم دست شما به کمترین حد ممکن هم که شده تلرانس خواهد داشت. این جا به جایی راستا سبب می‌شود که خط افق تصویر منحرف شده و اصطلاحا عکس بسوزد! پس در عکاسی پانوراما استفاده از سه پایه های عکاسی ضروری هستند.

مورد دیگر که شاید بسیاری از افراد آن را مهم به حساب نیاورند، سر سه پایه مخصوص به دوربین است. این سره یا به اصطلاح تخصصی بال هد دوربین را بر روی سه پایه محکم چفت می‌کند. به گونه ای که با حرکت و چرخاندن دوربین، تنها کفه چرخاننده سه پایه حرکت می‌کند و دوربین از روی سه پایه هیچ گونه حرکت اضافی نخواهد داشت.

حتما برای عکاسان پیش آمده است که در مواقع مختلف دوربین و سه پایه را همراه خود برده اند اما بال هد را فراموش کرده اند. در چنین مواقعی سه پایه کاملا بلا استفاده خواهد بود زیرا بال هد نقش واسطه ی میان سه پایه و دوربین را ایفا می‌کند.

ابزار دیگری که حضور آن کیفیت عکس 360 درجه را چندین برابر خواهد کرد روتاتور یا چرخاننده خواهد بود. همان گونه که پیشتر گفتیم، برای ثبت تصاویر 360 درجه بایستی دوربین را به آرامی‌دوران دهیم تا 360 درجه کامل شود. حال اگر در عکاسی پانوراما بخواهیم دوربین را با دست از روی پایه بچرخانیم، ممکن است شات های متوالی که گرفته می‌شود از یک دستی و هماهنگی منسجمی‌برخوردار نباشند. به همین منظور یک چرخاننده ی الکترونیک به کفی سه پایه متصل می‌شود تا دوربین با سرعت یکنواخت و بدون کاهش و افزایش به دور خود بچرخد.

استفاده از روتاتورهای نمایه ساز در بهبود کیفیت عکس های پانوراما نقش به سزایی را ایفا می‌کنند. همچنین بسیاری از عکاسان هستند که در هنگام عکسبرداری بایستی صحنه مورد نظر را در لنز دوربین رصد کنند. برای این افراد میزهای گردان پیشنهاد می‌شود. این میزها در اندازه ها و ابعاد مختلفی در بازار موجود می‌باشند. ابعاد کوچک آن تنها برای استقرار دوربین و پایه تعبیه شده اند و ابعاد بزرگتر قابلیت مستقر شدن عکاس به همراه پایه دوربین را خواهد داشت.

آخرین ابزار مورد نیاز برای عکاسی پانوراما لنزهای عکاسی هستند. همان گونه که می‌دانید لنزها وضوح و کیفیت تصویر را چندین برابر می‌کنند. به عبارت دیگر وجود یک لنز بر روی دوربین، پیکسل های ثبت شده از یک تصویر را چندین برابر بیشتر می‌کند.

برای ثبت تصاویر 360 درجه هر چه لنز شما واگرا باشد، زاویه ی بیشتری را پوشش داده در نتیجه نیاز به شات های کمتری برای کنار یکدیگر قرار دادن خواهید داشت. پیشنهاد می‌شود که برای ثبت تصاویر پانوراما از لنزهای معروف به چشم ماهی استفاده کنید. این لنزها دارای ساختار ویژه ای هستند که قابلیت پوشش دادن زاویه ی زیادی از صحنه ی پیش روی خود را خواهند داشت.

آموزش عکاسی پانوراما

عکاسی پانوراما از جمله مهارت هایی است که تنها با رعایت چند نکته ساده، به خوبی قابل یادگیری است. ابتدا صحنه ی خود را مشخص کرده و ابتدا و پایان شات های خود را تعیین کنید. از جمله مهمترین نکات در عکاسی پانوراما این است که توجه داشته باشید تا در صحنه سوژه ی متحرکی وجود نداشته باشد. سوژه ی متحرک ممکن است باعث کشیدگی احجام در عکس شوند.

پیش از شروع عکسبرداری، وضعیت اتومات را کنسل کرده و دوربین را در حالت دستی یا مانوئل قرار دهید. همچنین ایزوی اتوماتیک را هم خاموش کنید.

مورد دیگر پس از مستقر کردن پایه و دوربین در صحنه این است که دوربین را از حالت فوکوس خارج کنیم. زیرا اگر حالت فوکوس فعال باشد، در شات های ثبت شده برخی نقاط خارج از فوکوس به حالت فولی درخواهند آمد.

حال همه چیز آماده است تا تصاویر پانوراما ثبت شوند، کافیست تا دوربین را حرکت دهید. طریقه ی عکسبرداری با پایه را پیشتر شرح دادیم، اما اگر می‌خواهید بدون پایه عکاسی اقدام به ثبت تصاویر پانوراما کنید، باید بدانید که گرفتن دوربین به صورت عمودی سبب می‌شود تا زاویه ی بیشتری را داشته باشید.

همچنین بهتر است سطح اتکای دوربین را پایین تر آورده و آرنج ها را به پهلو نزدیک کنید. این گونه نگه داشتن دوربین سبب می‌شود تا لغزش دست ها به حداقل ممکن برسد.

اگر دوربین تان قابلیت عکسبرداری پانوراما را داشت، دیگر نیازی به استفاده از نرم افزارهای گرافیکی نخواهید داشت. اما اگر دوربین شما فارغ از این قابلیت باشید، بایستی زاویه فریم را در نظر گرفته و اقدام به تصویر برداری پشت سرهم با تغییر زاویه کنید. سپس تصاویر به دست آمده را در نرم افزارهای گرافیکی در کنار یکدیگر قرار دهید تا زاویه ی مورد نظر شما را تشکیل دهند.

باز هم تکرار می‌کنیم که در تمامی مراحل عکاسی پانوراما توجه داشته باشید که به هیچ عنوان محور افق دچار انحراف نشود. هرگونه بالا و پایین شدن دوربین در ثبت تصاویر 360 درجه سبب می‌شود تا نتیجه دلخواه حاصل نشود.

اگر آماتور هستید و علاقه به ثبت این گونه تصاویر دارید بهتر است که ابتدا با گوشی موبایل خود اقدام کنید. پس از بارها و بارها تکرار و تمرین می‌توانید به سراغ دوربین ها تخصصی بروید.